Διαπαιδαγώγηση
«Μπαμπά θα γίνω αρχαίος!»
Γράφει ο Κώστας Στοφόρος*
«Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;»
Δεν ξέρω πως νιώθετε εσείς γι’ αυτή την ερώτηση αλλά εμένα μάλλον με εκνεύριζε όταν ήμουνα παιδί. Και να, που με τη γνωστή τάση των μεγάλων να ξεχνάνε αυτά που έκαναν και ένιωθαν όταν ήταν μικροί, ρωτάω κι εγώ τα παιδιά:
«Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;»
Πάνε κάμποσα χρόνια που ρώτησα τον -τότε τρίχρονο- γιο μου Ιάσονα, για να πάρω μια παράξενη απάντηση:
-Αρχαίος!
Έβαλα τα γέλια, αλλά μετά ζήτησα διευκρινίσεις… Η εμπλουτισμένη απάντηση με μπέρδεψε περισσότερο:
-Αρχαίος και θα κρατάω ξύλο!!!
Που έκανα το λάθος σκεφτόμουνα; Μεγαλώνω ένα παιδί που θέλει να γυρίσει πίσω σε πρωτόγονες εποχές και να λύνει τις διαφορές του με τη βία;
Μετά –χωρίς να το περιμένω- κι αφού η αδελφή του δήλωσε πως δεν θέλει να γίνει τίποτα όταν μεγαλώσει, εκείνος πρόσθεσε στοχαστικά:
-Θα γίνω Οδυσσέας…
Τότε κατάλαβα πως το ξύλο που ονειρευόταν δεν ήταν άλλο από εκείνο με το οποίο ο Ομηρικός ήρωας τύφλωσε τον Κύκλωπα. Το είχαμε δει στις εικόνες της Οδύσσειας που είχαμε διαβάσει το προηγούμενο βράδυ. Η εικόνα καθώς φαίνεται αποτυπώθηκε έντονα στο μυαλό του. Η ταύτιση με τον πρωταγωνιστή της ιστορίας είχε γίνει!
Γελάσαμε και διασκεδάσαμε όλοι μαζί με τον εκκολαπτόμενο Οδυσσέα. Τους άρεσε πολύ η απάντηση που έδωσε στον Κύκλωπα όταν τον ρώτησε ποιος τον τύφλωσε: «Ο Κανένας». Έτσι φτιάξαμε μια οικογένεια όπου ο Κανένας ήταν παντρεμένος με την κυρία Τίποτα και είχαν παιδιά τη Μία (Καμία) και τον Καθόλου…
Μετά, πιο αργά, όταν τα παιδιά είχαν πια κοιμηθεί, σκέφτηκα λίγο παραπάνω: Τι θα γινόταν αν το πρότυπο δεν ήταν ο Οδυσσέας; Τι συμβαίνει στα μυαλά των παιδιών με τις ιστορίες βίας που καταναλώνουν καθημερινά; Τι συμβαίνει με τους βίαιους ήρωες της τηλεόρασης, των περιοδικών και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών;
Περνούν και φεύγουν ή μήπως αφήνουν ισχυρά αποτυπώματα;
Ανατρέχω στους ειδικούς, αναζητώντας απαντήσεις.
Μαθαίνω ότι από τέτοια «βίαια παραδείγματα» επηρεάζονται περισσότερα τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και τα αγόρια, καθώς –περισσότερο από τα κορίτσια- έχουν την τάση να μιμούνται τη συμπεριφορά βίαιων ηρώων, να ταυτίζονται μαζί τους και να θεωρούν τελικά τη βία ως κάτι φυσικό… Η έλλειψη ελέγχου από τους γονείς σε συνδυασμό με την έκθεση των παιδιών σε βίαια θεάματα συνδέεται άμεσα με την επιθετική συμπεριφορά παιδιών και εφήβων. Σκεφτείτε ότι σχετικές έρευνες δείχνουν ότι τα Ελληνόπουλα παρακολουθούν τηλεόραση χωρίς τον έλεγχο των γονιών τους…
Νομίζω πως αξίζει να κρατήσουμε τα συμπεράσματα στα οποία συγκλίνουν οι ειδικοί:
-να ελέγχουμε την ποιότητα των προγραμμάτων που βλέπουν τα παιδιά μας
-να μην υπάρχει συσκευή στο δωμάτιο του παιδιού
-να μη βλέπουν τηλεόραση παιδιά κάτω των δύο χρόνων και τα μεγαλύτερα να μη βλέπουν τηλεόραση πάνω από δύο ώρες την ημέρα.
Ωστόσο, επειδή συχνά τα πράγματα δεν ελέγχονται, υπάρχει και μια άλλη λύση: Να φύγει η τηλεόραση από το σπίτι!
Τρελό; Καθόλου! Ο χρόνος έχει διασταλεί και εν τέλει δεν ωφελήθηκαν μόνο τα παιδιά αλλά και οι γονείς.
Ωστόσο, αν εμείς τη διώξαμε πια την τηλεόραση από το σπίτι, θεωρώντας ότι –όπως είναι σήμερα- δεν προσφέρει απολύτως τίποτα, υπάρχουν πάντοτε κι αυτά που κρύβονται σε κινητά και ηλεκτρονικά παιχνίδια. Ένας ανεξέλεγκτος όγκος…
Και σκέφτομαι πως το καλύτερο αντίδοτο είναι η πρόληψη, η θωράκιση του παιδιού…
Αν εμείς του δώσουμε να δοκιμάσει από τους θησαυρούς που κρύβουν βιβλία, θα το «εθίσουμε» στην ποιότητα, αλλά και σε άλλου είδους αξίες τότε θα μάθει μόνο του να επιλέγει…
…Και ασφαλώς δεν μπορούμε να αρκεστούμε στην «ποιότητα», στις «αξίες» και στις διδαχές… Μπορούμε να γνωρίσουμε μαζί τους έναν κόσμο πιο διασκεδαστικό και ενδιαφέροντα από τον κόσμο που ανακαλύπτουν σε μικρές και μεγάλες οθόνες…
Όταν γυρίζω από τη δουλειά κουρασμένος και πέφτω σε έναν καναπέ με την εφημερίδα μου, συχνά δεν θέλω να κουνηθώ, ούτε να ακούω τα παιδιά. Κι όμως! Ακόμη κι αν νιώθω ότι σέρνομαι, μόλις πάω μαζί τους στην παιδική χαρά της γειτονιάς ακόμη κι εγώ ξεκουράζομαι περισσότερο, ενώ τα παιδιά είναι πολύ χαρούμενα που ο μπαμπάς δεν είναι κρυμμένος πίσω από μια εφημερίδα, αλλά έστω τα κοιτάζει χαμογελώντας από το παγκάκι…
Ποιο παιδί νομίζετε πως θα προτιμήσει να καθίσει μπροστά στην τηλεόραση όταν του προτείνει ο μπαμπάς –που τον βλέπει τόσο λίγο καθημερινά με τις δουλειές του- να πάνε μια βόλτα μαζί;
Ακόμη κι αν δεν βγαίνουμε έξω, μπορούμε να ζήσουμε απίστευτες περιπέτειες στο παιδικό δωμάτιο. Δεν χρειάζονται πολλά: Λίγες κούκλες και στρατιωτάκια, μερικά πλαστικά ζωάκια ή αυτοκινητάκια και κανείς δεν θέλει να σταματήσει το παιχνίδι. Ποτέ!
Επίλογος
Αξίζει πιστεύω να ακολουθήσουμε αυτό που γράφει ο Κώστας Ουράνης σε έναν… αδιάβαστο μαθητή: «…Αν μπορούσα, θα σ’ έπαιρνα μαζί μου στην εξοχή -στα πεύκα που μυρίζουν τόσο ζεστά, στη θάλασσα που είναι ένα τέτοιο φωτεινό θάμπος! -να κυλιστείς, να λουστείς, να παίξεις, να ζήσεις λίγες ώρες που θα πλούτιζαν την ψυχή σου περισσότερο απ’ όλες τις διδασκαλίες…»
Με λίγα λόγια, όποτε βρίσκουμε λίγο χρόνο ας κάνουμε αποδράσεις μαζί με τα παιδιά. Για όλη την οικογένεια είναι πιο απολαυστικό.
Η Αττική προσφέρει άφθονες επιλογές δίπλα μας για να περνάμε όμορφα, να μαθαίνουμε… Οι μύθοι και οι θρύλοι περιμένουν να τους ανακαλύψουμε σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Ακόμη και στον ουρανό! Θυμάμαι που γυρνούσαμε το καλοκαίρι, το βραδάκι, με τα πόδια από τη θάλασσα. Μια φορά για να ηρεμήσω τα παιδιά τους είπα για το μύθο της Πούλιας και Του Αυγερινού καθώς το λαμπερό αστέρι είχε βγει στον ουρανό. Μαγεύτηκαν και το ζητούσαν κάθε βράδυ. Μέσα στο παραμύθι με …τρόπο τους είχα μάθει πόσο σημαντικό είναι να τακτοποιούν και να έχουν καθαρό το δωμάτιό τους!
*Ο Κώστας Στοφόρος είναι συγγραφέας της σειράς «Το Ημερολόγιο ενός πατέρα» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική και πρόσφατα κυκλοφόρησε και το βιβλίο του για παιδιά Η Κούπα του Πτολεμαίου
