Μιλάμε με το παιδί
Επιστροφή στα θρανία: Πώς να διαχειριστούμε το άγχος των παιδιών μας
Γράφει η Φωτεινή Βασιλείου
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας/Ψυχολόγος BSc,
Εκπαιδεύτρια Νευρογλωσσικού Προγραμματισμού,
Συγγραφέας
Λίγο πριν ξεκινήσουν τα σχολεία και ειδικά μετά την επιστροφή σας από τις διακοπές μπορεί να πρατηρήσετε αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών σας. Η έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη για κάποια παιδιά. Είναι μεγάλη η αλλαγή από την ελευθερία και τις χαλαρές ημέρες του καλοκαιριού στην απαιτητική καθημερινότητα του σχολείου. Κάποιες φορές αυτή η μετάβαση μπορεί να φέρει δάκρυα, διαταραχή στον ύπνο, απότομα ξεσπάσματα και άλλα συνηθισμένα σημάδια άγχους.
Άσχετα με την ηλικία και με το αν τα παιδιά ετοιμάζονται να πάνε σχολείο για πρώτη φορά ή όχι, η επιστροφή στα θρανία για τα περισσότερα παιδιά είναι μια πρόκληση.
Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι κάτι συνηθισμένο. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν μπορεί να γίνει επώδυνο για εσάς και τα παιδιά σας.
Θυμηθείτε πως νιώθατε κι εσείς ως παιδί.
Τι μπορείτε όμως να κάνετε ώστε να διευκολύνετε αυτή τη μετάβαση και τι χρειάζεται να προσέξετε για να εντοπίσετε αν αυτό που βιώνει το παιδί σαε είναι ένα συνηθισμένο άγχος επιστροφής στα θρανία ή αν υπάρχει κάποιο σοβαρότερο πρόβλημα;
Ακούστε το παιδί σας
Βρείτε χρόνο να ακούσετε το παιδί σας. Είναι καλό να νιώθει πως είστε διαθέσιμοι. Συντονιστείτε με ότι σας λέει. Προσπαθήστε για όσο σας μιλάει να μη σκέφτεστε κάτι άλλο. Αν τα παιδιά σας έχουν ερωτήσεις για το σχολείο, ή αφού ξεκινήσει το σχολείο, αν γίνει κάτι που τους έκανε εντύπωση κατά τη διάρκεια της μέρας ή που τους προβλημάτισε, θα πρέπει να νιώθουν πάντα πως θα βρείτε χρόνο να τους ακούσετε. Το να μοιράζονται τον ενθουσιασμό ή τον προβληματισμό τους μπορεί να ανακουφίσει τις όποιες ανησυχίες.
Οι γονείς αποτελούν για τα παιδιά το αφαλέστερο μέρος στο οποίο μαθαίνουν να βιώνουν και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
Γίνετε συγκεκριμένοι
Εξερευνήστε μαζί με τα παιδιά σας τους συγκεκριμένους λόγους για τους οποίους νιώθουν άγχος. Προτιμείστε την ερώτηση «Για ποιο λόγο;» αντί για την ερώτηση «Γιατί;»
Βοηθάει τα παιδιά να καταλάβουν και να εντοπίσουν καλύτερα τους λόγους που νιώθουν έτσι.
Αν οι γονείς γνωρίζουν ακριβώς τι δημιουργεί άγχος στους μαθητές- οι φίλοι, τα μαθήματα, ένας καινούριος δάσκαλος- μπορούν να βοηθήσουν στη λύση του προβλήματος.
Επιτρέψτε στα παιδιά να βρουν τη λύση
Αντί να τους παρέχετε έτοιμη τη λύση, ρωτήστε τα ίδια τα παιδιά τι θα τα έκανε να νιώσουν καλύτερα.
Με αυτόν τον τρόπο εκπαιδεύονται στο να αναλαμβάνουν την ευθύνη της συναισθηματικής τους κατάστασης και να γεννούν λύσεις. Αυτή είναι η νοοτροπία που θέλουμε να έχει ένα παιδί ώστε να γίνει ένας ικανός ενήλικας.
Αν χρειάζονται βοήθεια για να σκεφτούν μια ιδέα, μπορείτε να τους βοηθήσετε. Μπορείτε να κάνετε ένα παιχνίδι ρόλων και να τους βάλετε να αντιμετωπίσουν προκαταβολικά την κατάσταση που τους είναι δυσάρεστη ή αγχωτική. Τους δίνετε έτσι τη δυνατότητα να γίνουν παρατηρητές της κατάστασης και του εαυτού τους. Μια ικανότητα που όταν την αποκτήσουν θα τους δίνει πάντα το προβάδισμα.
Θυμίστε τους τα θετικά
Δημιουργήστε μια θετική προσδοκία. Συζητείστε με τα παιδιά σας για πράγματα που μπορούν να περιμένουν με χαρά, παρελθοντικές εμπειρίες που έχουν απολαύσει. Οι φίλοι τους ή οι διάφορες εκδρομές είναι καλά παραδείγματα.
Θυμίστε τους τις προηγούμενες νίκες τους. Πολλά παιδιά σίγουρα θα υπήρξαν νευρικά και αγχωμένα στο παρελθόν.
Θυμίζοντας στα παιδιά πως εχουν ξεπεράσει παρόμοιες προκλήσεις, τα καθησυχάζετε πως έχουν τα εφόδια που χρειάζεται για να ξεπεράσουν ότι βρίσκεται μπροστά τους.
Δοκιμάστε να πείτε: «Καταλαβαίνω πως νιώθεις. Επίσης ξέρω πως μπορείς να τα καταφέρεις.
Θυμάσαι πέρυσι που είχες άγχος και όμως τα κατάφερες και το ξεπέρασες; Έκανες έναν πολύ καλό καινούριο φίλο, τα πήγες καλά με τα μαθήματα, κέρδισες στον αγώνα κλπ…»
Επικοινωνήστε με τον δάσκαλο
Είναι γεγονός πως οι γονείς εκδηλώνουν κάποια αντίσταση στο να μιλήσουν με τον δάσκαλο. Είτε από φόβο να μην κολλήσει στο παιδί τους η ταμπέλα ενός παιδιού με προβλήματα ή απλά δεν θέλουν να είναι γονείς τέτοιου τύπου. Κάποιοι μπορεί να πιστεύουν πως οι δάσκαλοι ενοχλούνται από την αυτή την επικοινωνία.
Κι όμως, οι δάσκαλοι θέλουν να επικοινωνούν με τους γονείς!
Οι εκπαιδευτικοί ξοδεύουν πολύ χρόνο προσπαθώντας να καταλάβουν το κάθε παιδί. Είναι λοιπόν αρκετά βοηθητικό για εκείνους να μοιραστείτε μαζί τους μια τόσο σημαντική πληροφορία. Ίσως το παιδί σας να φοβάται να απαντήσει σε ερωτήσεις μπροστά σε όλη την τάξη, ή έχει άγχος όταν ανεβαίνει στον πίνακα- ενημερώστε τον δάσκαλο. Μπορεί να αξιοποιήσει αυτή την πληροφορία στο σχεδιασμό του μαθήματος ή να αναθέτει τις εργασίες σε μικρές ομάδες.
Ξεκινήστε από νωρίς τη ρουτίνα
Μην περιμένετε να έρθει το τελευταίο βράδυ για να οργανωθείτε. Πολλοί γονείς προτιμούν να χαρίσουν στα παιδιά τους όσο περισσότερες μέρες ξεγνοιασιάς γίνεται. Στην πραγματικότητα όμως αυτό δυσκολεύει την κατάσταση. Χρειάζεται να ξεκινήσετε από νωρίς την προσαρμογή.
Αυτό σημαίνει να ξυπνάτε νωρίς το πρωί- και να πηγαίνετε νωρίς το βράδυ για ύπνο. Ο καλός ύπνος έχει πολλή μεγαλύτερη επίδραση πάνω τους από αυτή που εμείς οι ενήλικες συνειδητοποιούμε.
Βρείτε και καθαρίστε τις σχολικές τσάντες, τις κασετίνες, τους φακέλους και άλλες προμήθειες. Κάντε ένα πλάνο προκαταβολικά και συμπεριλάβετε το παιδί σας στη διαδικασία αυτή- βάλτε τους να συγκεντρώσουν τα πράγματά τους και να τα οργανώσουν.
Βάζοντας το παιδί σας να συμμετέχει το βοηθάτε να νιώσει πως ηγείται της κατάστασης και πως έχει τον έλεγχο.
Αν πρόκειται για νέο σχολείο ή νέα γειτονιά, δώστε στα παιδιά τη δυνατότητα να γνωρίσουν το νέο περιβάλλον πριν τη μεγάλη μέρα. Το να επισκεφτείτε το σχολείο ή να περπατήσετε από και προς τη στάση του σχολικού, είναι αρκετά βοηθητικό. Χρειάζεται σίγουρα να το κάνετε περισσότερο από μία φορά ώστε να τους γίνει γνώριμο ειδάλλως το να το κάνετε μόνο μία φορά μπορεί να αυξήσει το άγχος αντί να το μειώσει.
Αυτό μπορεί να βοηθήσει ακόμα και αν δεν πρόκειται για νέο σχολείο.
Τα σχολεία ανοίγουν μία εβδομάδα πριν την πρώτη μέρα, οι δάσκαλοι συχνά βρίσκονται κάποιες ώρες εκεί. Αν το σχολείο έχει κάποια δραστηριότητα πριν ανοίξει, μην τη χάσετε.
Κάντε κοινωνικές επαφές
Πολλά παιδιά έχουν άγχος όταν είναι να συναντήσουν τους φίλους και τους συμμαθητές τους μετά από καιρό. Τους απασχολούν ζητήματα όπως- με ποιον θα καθίσω στο ίδιο θρανίο- με ποιον θα κάνω παρέα- με ποιον θα έχω κάποια κοινή εξωσχολική δραστηριότητα.
Ειδικά για τα παιδιά που θα βρεθούν πρώτη φορά στο σχολικό περιβάλλον είναι καλό να έχουν ήδη γνωρίσει κάποιους από τους συμμαθητές τους. Βγείτε στην παιδική χαρά της γειτονιάς σας και επιτρέψτε στο παιδί σας να κοινωνικοποιηθεί. Σίγουρα θα γνωρίσει παιδιά που πρόκειται να πάνε στο ίδιο σχολείο.
Για τους μεγαλύτερους σε ηλικία μαθητές, το να συγκρίνουν το πρόγραμμά τους με αυτό των φίλων τους μπορεί να βοηθήσει πολύ.
Επίσης, μην υποτιμάτε το άγχος της εμφάνισης!
Οι γονείς μπορεί να πιστεύουν πως το τι θα φορέσεις την πρώτη μέρα δεν έχει κάποια σημασία, όμως για τα παιδιά μπορεί να είναι τεράστιο ζήτημα. Ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Θυμηθείτε, μπορεί να πάρει χρόνο
Δεν μπορούν όλοι να προσαρμοστούν από την πρώτη μέρα σε μια νέα κατάσταση. Θέλει υπομονή. Κάθε μέρα μπορεί να είναι και μία νέα πρόκληση. Αυτό συμβαίνει συχνότερα με τους μεγαλύτερους σε ηλικία μαθητές, οι οποίοι έχουν περισσότερα μαθήματα, διαφορετικούς δασκάλους και περισσότερες εναλλαγές στο πρόγραμμά τους. Επίσης συμβαίνει εντονότερα στα μικρότερα παιδιά που πηγαίνουν πρώτη φορά σχολείο.
Είναι πολύ φυσιολογικό για αυτά τα παιδιά να συναντήσουν δυσκολίες την πρώτη ή τις δύο πρώτες εβδομάδες της σχολικής χρονιάς. Για εκείνα είναι όλα καινούρια. Μην αποθαρρυνθείτε αν δείτε το άγχος να επιστρέφει και μαζί του τα σημάδια στη συμπεριφορά. Η προσαρμογή μπορεί να πάρει κάμποσο χρόνο.
Αποδεχτείτε το γεγονός πως κι οι γονείς έχουν άγχος
Οι γονείς πολλές φορές βιώνουν το ίδιο ίσως και περισσότερο άγχος. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσετε πως τα σχολεία είναι στελεχωμένα με επαγγελματίες που εργάζονται συνέχεια με παιδιά και ειδικεύονται σε αυτά. Σε αυτό θα βοηθήσει πολύ η επικοινωνία με τον δάσκαλο που αναφέρεται παραπάνω.
Σε μια επίσκεψή σας στο σχολείο πριν την πρώτη μέρα, γνωριστείτε με τον ή τους δασκάλους του παιδιού σας. Γνωρίστε τον/την διευθύντρια του σχολείου.
Θυμηθείτε, τα παιδιά πιάνουν στον αέρα τη συναισθηματική κατάσταση των γονιών τους. Είναι πολύ σημαντικό να φροντίσετε να νιώθετε κι εσείς άνετα.
Σημάδια πως κάτι δεν πάει καλά
Υπάρχουν κάποια προειδοποιητικά σημάδια πως το παιδί σας μπορεί να χρειάζεται κάποια επιπλέον βοήθεια. Επισημαίνονται μερικά:
-
Αν βλέπετε πως το παιδί σας πραγματικά δυσκολεύεται ακόμα και για να φτάσει ως το σχολείο, ή νιώθει αυξημένο άγχος κατά τη διάρκεια της νύχτας.
-
Αν ένα παιδί αρνείται να κάνει πράγματα που παλιότερα έκανε, ή στα οποία δεν αντιμετώπιζε δυσκολία.
-
Ίσως να αφορά κάποιο είδος εκφοβισμού, ή το παδί σας να μην μπορεί να διαχειριστεί τα συναισθήματά του και να χρειάζεται κάποια έξτρα βοήθεια.
-
Σε κάποιες περιπτώσεις το άγχος γύρω από το σχολείο μπορεί να εξελιχθεί σε άρνηση για το σχολείο, όπου τα παιδιά είναι κάθετα αρνητικά στο να πάνε. Αυτή είναι οπωσδήποτε η χρονική στιγμή όπου πρέπει να στραφείτε σε έναν ειδικό.
Θυμηθείτε, ως γονείς βρίσκεστε στην πλεονεκτική θέση να μπορείτε να παρατηρείτε τις αλλαγές στη συμπεριφορά τους και να προλαβαίνετε τις καταστάσεις.
Kαλή και χαρούμενη σχολική χρονιά!
Φωτεινή Βασιλείου
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας/Ψυχολόγος BSc,
Εκπαιδεύτρια Νευρογλωσσικού Προγραμματισμού,
Συγγραφέας
Τιμήστε μας με ένα like στη σελίδα μας στο facebook parents24.gr – 24 ώρες γονείς
