Αργυρώ Μουντάκη
Γιώργος Αντωνάκης: Προσπαθώ να μάθω τη γλώσσα των παιδιών!
Συνέντευξη στην Αργυρώ Μουντάκη
Ο Γιώργος Αντωνάκης είναι δάσκαλος και συγγραφέας βιβλίων για παιδιά. Ζει στη νότια Ελλάδα και φυσικό είναι να γράψει δύο βιβλία που την αφορούν! Το έναυσμα για να του ζητήσω μία συνέντευξη ήταν η αγάπη που έδειξε ο μικρός βιβλιοφάγος μου στα δύο βιβλία του! Γιατί τις προτιμήσεις των παιδιών δεν πρέπει να τις αψηφούμε! Κι έτσι ανακαλύψαμε άλλη μια πτυχή του αγαπημένου συγγραφέα: Την ποιητική! Απολαύστε τον!
Κύριε Αντωνάκη ποια η αφορμή για να ασχοληθείτε στα βιβλία σας με την Καστροπολιτεία του Μυστρά και το φρούριο της Μονεμβασιάς; Τι σημαίνουν για εσάς αυτές οι δύο περιοχές της Ελλάδος;
Είναι δυνατόν να μην έχω ζήσει στο Βυζάντιο; τα παιδιά το ξέρουν, όμως εγώ αναρωτιέμαι όταν περπατώ στα δρομάκια του Μυστρά, της Μονεμβασιάς, στα κάστρα του Μεσαίωνα. Εμένα σ’ αυτές τις πολιτείες βρίσκεται το σπίτι μου και κάθε πέτρα μου μιλά όταν τη χαϊδεύω. Στα παλάτια, στις εκκλησίες, το φως έχει το χρώμα, το άρωμα των αιώνων, οι άγγελοι είναι αληθινοί, οι Αυτοκράτορες ολοζώντανοι. Στρατηγοί, φιλόσοφοι, βυζαντινές αρχόντισσες, κληρικοί, αγιογράφοι, απλοί άνθρωποι είναι φίλοι μου. Λέμε κάθε πρωί καλημέρα κι έτσι ν’ απλώσω το χέρι μου θα σφίξω το δικό τους.
Χίλια τόσα χρόνια στέκουν όρθια τα κάστρα κι η ψυχή τους. Δέος, θαυμασμό, λατρεία γι αυτή την ταραγμένη εποχή, για ένα μεγάλο πολιτισμό που δε χάθηκε ποτέ.
Παιδιά, ελάτε ν’ ακούσετε!
Στον Μυστρά με Πανσέληνο και στους Πειρατές της Μονεμβασιάς παρουσιάζετε την Βυζαντινή ιστορία της περιοχής μέσα από το μυστήριο μιας “αστυνομικής περιπέτειας”. Γιατί επιλέξατε αυτή τη μέθοδο παρουσίασης;
Άλλοι προσπαθούν να μάθουν τη γλώσσα των πουλιών, εγώ των παιδιών. Οι λέξεις αυτής της γλώσσας είναι καλά κρυμμένες σε παλιούς πύργους με φαντάσματα, μεταμφιεσμένους κλέφτες, παράξενες νύχτες με πανσέληνο, μονόφθαλμους πειρατές, περαστικά καράβια κι άλογα αγίων σε εκκλησιές.
Η σκέψη των παιδιών κάνει ιδιότροπους ελιγμούς, ταξιδεύει σε στεριές και θάλασσες, παίζει με τους αιώνες, ξαναβρίσκει το σπαθί του Παλαιολόγου, εξερευνά με τρόμο και μεγάλη περιέργεια σκοτεινά δωμάτια, περνά και ξαναπερνά από τα διαβατικά του Μυστρά.
Η φαντασία τους είναι ένας θαυμαστός, αληθινός κόσμος, μια θάλασσα που βυθίζονται μέσα της. Τα παιδιά τη λένε «η θάλασσά μας», κολυμπούν, βουλιάζουν καράβια κι ανασταίνουν πνιγμένους ναυτικούς.
Εγώ τι θέλετε να κάνω, τι να γράψω, πώς να μιλήσω στα παιδιά; Η γλώσσα μας τους είναι ξένη κι η εποχή μας δεν τα χωρά…αλήθεια σας λέω.
Στον Πειρατή της Μονεμβασιάς εκτός από την ιστορία του τόπου υπάρχουν πάρα πολλές αναλύσεις για την Βυζαντινή τέχνη, την αγιογραφία, τα χρώματα, την βυζαντινή διατροφή. Πόσο πιστεύετε ότι θα μπορούσαν όλα αυτές οι πληροφορίες να ενδιαφέρουν ένα παιδί της εποχής μας που μεγαλώνει με τελείως άλλες εικόνες στην καθημερινότητά του;
Λέω στα παιδιά «σβήστε τη μαυρίλα, ξεχάστε το γκρίζο του τσιμέντου, τον αδιάκοπο θόρυβο της πόλης. Ελάτε να πάμε μακριά, να, τα ρολόγια μας είναι μαγικά, οι δείχτες τους περπατούν ανάποδα αν το θέλουμε πολύ κι οι ώρες, οι μήνες τα χρόνια γυρίζουν πίσω. Πόσο πίσω; Μέχρι το εργαστήρι του βυζαντινού αγιογράφου, μέχρι το χαμένο Παράδεισο. Όταν χορτάσουν τα μάτια σας χρώματα, όταν το βαθύ ονειρικό κόκκινο του καδμίου σας βάψει τα χέρια.. . ανακατέψετε το λουλάκι, αυτό το ελληνικό μπλε, με αυγό και ξύδι και ζωγραφίστε το Αιγαίο ή το ιμάτιο του Χριστού, το ίδιο είναι.
Εδώ ο ήλιος ταξιδεύει αργά στον ουρανό κι εσύ μπορείς να παίζεις ατέλειωτες ώρες με το φως και τα χρώματα. Παντού κελαηδούν πουλιά και…για δες, ετούτος ο άγιος έχει φτερά κι είναι πιο ψηλός κι από τα βουνά. Όλα είναι όπως στις δικές σου ζωγραφιές. Θυμάσαι που ζωγράφιζες τον πατέρα σου πιο ψηλό από το σπίτι σας όταν ήσουνα μικρός;
Γελάς ε; είσαι χαρούμενος γιατί ξαναβρήκες την ψυχή σου. Εκείνη που είχες χάσει στα δίωρα του σχολείου, στις δυο ξένες γλώσσες, στις απογευματινές ατέλειωτες ασκήσεις. Μίλα, μη ντρέπεσαι, πες μου πόσο όμορφοι είναι οι άγιοι μέσα σε ολόχρυσο φόντο και πώς το φόρεμα της Παναγίας έχει το χρώμα το δειλινού. Πες σ’ όλους πως οι άγγελοι πετάνε στ αλήθεια και πως ακούς τα κόκκινα και τα πράσινα φορέματά τους ν’ ανεμίζουν στη σιωπή του ανοιξιάτικου ουρανού.»
Καλημέρα παιδί του αιώνα μας, μόλις επέστρεψες από καιρούς ομορφιάς!
Σε όλα σας τα βιβλία και στα καινούρια αλλά και στα παλαιότερα, προσπαθείτε να μιλήσετε στα παιδιά για την ιστορία μας, και τον θρησκευτικό μας πολιτισμό. Είναι εφικτό κάτι τέτοιο σήμερα που τα παιδιά μας ζουν και μεγαλώνουν κάνουν σχέσεις μέσα σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία;
Θα ‘θελα περνώντας από τις αυλές των ναών ν’ ακούω παιδικές φωνές, γέλια κι από μέσα τραγούδια και όργανα. Από τη ρόκ θα πηγαίναμε στο «Αξιον Εστί» του Θεοδωράκη και του Ελύτη κι από κει στο «Άξιον εστί» των Εγκωμίων, κι από κει σε Αναστάσιμους ύμνους σε ανοιξιάτικα παιχνίδια κι ύστερα στη μεταφρασμένη λειτουργία κι από κει στη γλώσσα των βυζαντινών και της αρχαίας Αθήνας. Θα βάζαμε πλάι πλάι το άγαλμα μιας αρχαίας Θεάς και μια εικόνα Παναγίας και θα παίζαμε τις ομοιότητες και τις διαφορές. Θα βρίσκαμε ότι γεννήθηκαν κάτω από το ίδιο φως, εδώ που γεννηθήκαμε κι εμείς κι οι παππούδες μας, ταξίδεψαν στις ίδιες θάλασσες, κοιμήθηκαν κάτω από το ίδιο χώμα κι αναστήθηκαν σε άνοιξη ελληνική.
Λέω στα παιδιά πως ετούτος ο χρυσοστολισμένος Αυτοκράτορας, ο τελευταίος Παλαιολόγος του Μυστρά, ήταν πολύ λυπημένος γιατί θα πήγαινε να σώσει την Πόλη ενώ ήξερε πως θα χαθεί κι αυτή κι εκείνος. Λέω στα παιδιά «είναι προπροπροπαππούς σας αυτός ο ήρωας» και πολλά δακρύζουν.
Αυτές είναι ιστορίες που χωράνε στ’ αυτιά και στην ψυχή μας. Ας τις λέμε και στ αδέρφια μας από τις τέσσερις γωνιές του κόσμου που ζουν κοντά μας…θα τους αρέσουν!
Σαν πατέρας δύο μεγάλων πια κοριτσιών, αλλά και σαν δάσκαλος, δηλαδή πνευματικός πατέρας πάρα πολλών παιδιών, πιστεύετε στο κριτήριο τους, για την επιλογή ενός καλού βιβλίου;
Τώρα που πέρασε ο καιρός παιδιά, ξέρω με βεβαιότητα πια πως δεν είμαι ο πνευματικός σας πατέρας αλλά το πνευματικό σας τέκνο. Έμαθα πάρα πολλά από εσάς γιατί αν ήξερα τότε δε θα ‘κανα τόσα λάθη. Τέλος πάντων, σας έμαθα πολλά άσχημα και πολλά όμορφα, όμως ξεχάστε τα όλα και κρατήστε ένα. Μάθαμε μαζί να διαλέγουμε και να κρατάμε ότι αγαπά η ψυχή μας. Μεγάλη υπέρβαση σε μια σούπερ λογική κοινωνία κι ένα συντηρητικό σχολείο.
Γι αυτό όταν σας συναντώ, μεγάλους τώρα πια, μου λέτε πως θυμάστε τα θέατρα που ανεβάσαμε στο σχολείο, τις εκδρομές και τα Μαθηματικά που κάναμε στο διπλανό πάρκο. Κι εγώ είμαι πολύ χαρούμενος γιατί θα μπορούσατε να μη θυμάστε τίποτα ή να αλλάζετε δρόμο για να μη συναντηθούμε.
Όμως εσείς θα ζείτε για πάντα στην ψυχή μου, χωρίς ονόματα, παιδικές μορφές που με κάνατε να γελάσω, να χαρώ, να πικραθώ και κάμποσες φορές να βγω από τα ρούχα μου. Κι εσάς, αλλοίμονο, πόσες φορές σας κατατρόμαξα με τις φωνές μου;
Άραγε, τι έμεινε απ’ όλ’ αυτά; Έμειναν οι ήρωες των βιβλίων μου που είναι αληθινοί, που είστε εσείς, είμαι εγώ. Ο πεισματάρης Γιάννης, ο Θωμάς, ο Οδυσσέας, η Ραλλού…καλή τους ώρα εκεί που βρίσκονται!
Ποιο είναι το όραμά σας για την παιδική λογοτεχνία; Μπορεί το παιδικό βιβλίο να επικρατήσει των tablet και των εφαρμογών facebook και instagram που πλημμυρίζουν τα παιδιά εικόνες και γρήγορες πληροφορίες;
Παιδιά, βλέπετε εσείς κανένα πόλεμο ανάμεσα στα tablet και στα βιβλία; εγώ όχι. Το πολύ πολύ να διαβάζετε τις ιστορίες μου από την οθόνη του υπολογιστή σας σε λίγο καιρό. Και να ζωγραφίζετε λέει μόνοι σας σκηνές από τα βιβλία μου και να τις στέλνετε ο ένας στον άλλο με mail και να τις ανεβάζετε στο fb. Εγώ θα ‘λεγα να φτιάξετε και μια σελίδα φίλων του παντοτινά πεινασμένου Θωμά με συνταγές για πίτσες και μακαρόνια και να μαζεύεστε μια φορά το χρόνο για να κάνετε το «Πάρτυ μασκέ του Πειρατή της Μονεμβασιάς». Μην ξεχάσετε να καλέσετε κι εμένα με inbox, θα ‘ρθω οπωσδήποτε ντυμένος θείος Βασίλης…αν βέβαια δεν έχω γεράσει πάρα πολύ μέχρι τότε!
Ο συγγραφέας
Ο Γιώργος Αντωνάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Αγκουσελιανά Ρεθύμνου. Ως δάσκαλος εργάστηκε για πολλά χρόνια σε σχολεία της Κρήτης και της Αθήνας. Ασχολήθηκε με τη φωτογραφία, την αγιογραφία και το θέατρο.
Ζει στην νότια Ελλάδα, δουλεύει τη γη, οργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις και γράφει βιβλία για παιδιά.
Για τον Μυστρά με πανσέληνο διαβάστε εδώ
Για τον πειρατή της Μονεμβασιάς διαβάστε εδώ
