Διαζύγιο
Το άγχος του διαζυγίου. Τι γίνεται, όταν υπάρχουν παιδιά?
By |
Όπως έχουν δείξει έρευνες, το διαζύγιο αποτελεί τον δεύτερο υψηλότερο παράγοντα άγχους στην ζωή ενός ανθρώπου, ( προηγείται η περίπτωση θανάτου αγαπημένου προσώπου). Υπό αυτή την έννοια, είναι ένα σημαντικό ψυχοκοινωνικό γεγονός, στο οποίο εμπλέκονται εκτός από τους συζύγους και τα παιδιά, όταν υπάρχουν.
Το υψηλό άγχος του διαζυγίου, σχετίζεται με πολλούς παράγοντες:
- Ότι πρόκειται για μία μετάβαση από μία γνωστή κατάσταση σε μία νέα άγνωστη. Κάθε αλλαγή, έχει άγχος.
- Τον πόνο της απώλειας του συζύγου (αν και συχνά αυτό έχει βιωθεί πριν φτάσουν οι άνθρωποι στο διαζύγιο, τον καιρό της αποστασιοποίησης χωρίς επιστροφή).
- Την διαχείριση του ζητήματος των παιδιών. Αυτή η αιτία είναι ίσως η σημαντικότερη πηγή ανασφάλειας, άγχους, λύπης, ενοχής. Τα παιδιά πάντα θέλουν την οικογένεια ενωμένη.
- Η δυσκολία διευθέτησης οικονομικών και περιουσιακών στοιχείων ανάμεσα στο ζευγάρι που χωρίζει. Η αλλαγή της οικογενειακής κατάστασης συμπεριλαμβάνει και αλλαγή της οικονομικής κατάστασης των συζύγων, αφού από ένα σπιτικό, πρόκειται να γίνουν δύο.
- Την ανασφάλεια για το μέλλον. Ο φόβος της μοναξιάς, ότι μπορεί να μην ξαναβρεθεί κάποιος καλός σύντροφος στο μέλλον, φόβος για το πώς θα είναι οι σχέσεις με τα παιδιά και πολλοί άλλοι φόβοι…
- Το ξεβόλεμα από μία κατάσταση δυσάρεστη μεν, αλλά προβλέψιμη, γνωστή ως καθημερινή ρουτίνα.
- Τι θα συμβεί με το κοινωνικό και συγγενικό περιβάλλον. Συνήθως, ένα διαζύγιο αποκαλύπτει ποιοι είναι φίλοι και ποιοι όχι. Η σκέψη για το πώς θα αντιμετωπιστεί το νέο του διαζυγίου, από το εργασιακό περιβάλλον επίσης μπορεί να γίνει πρόσθετη πηγή άγχους.
- Ο φόβος της αυτονόμησης. Πολλές σχέσεις συντροφικές και συζυγικές αναπτύσσουν υψηλό βαθμό συνεξάρτησης. Ακόμη κι αν τα πράγματα είναι χάλια ανάμεσα στους συζύγους, αυτοί συχνά συμπληρώνουν ο ένας τον άλλον στην καθημερινότητα. Ο καθένας λοιπόν εύλογα αναρωτιέται αν και πώς θα τα καταφέρνει μόνος/η.
- Τον πόνο της απώλειας της ιδέας της οικογένειας. Ακόμη κι αν η σχέση έχει ουσιαστικά τελειώσει με τον/την σύζυγο, συχνά οι άνθρωποι δυσκολεύονται να χωρίσουν, γιατί τους κρατά η ιδέα κι όχι η πραγματικότητα.
Οι άνθρωποι σχεδόν πάντα χρειάζονται χρόνο για να φτάσουν στην απόφαση του διαζυγίου. Ωστόσο, αν δεν μπορεί να βελτιωθεί η σχέση των συζύγων και έχει τελειώσει κάθε ελπίδα να είναι ξανά καλά μαζί, τότε όσο περιμένουν, η κατάσταση θα χειροτερεύει για τους ίδιους αλλά και για τα παιδιά τους.
Τα παιδιά χρειάζονται ειδική αντιμετώπιση στο διαζύγιο. Κάθε ηλικία των παιδιών απαιτεί διαφορετικό χειρισμό, αφού κάθε ηλικία έχει τις δικές της δυνατότητες αλλά και απαιτήσεις. Ήδη από την βρεφική ηλικία, μπορούν να καταλαβαίνουν την ατμόσφαιρα της σχέσης των γονιών τους. Ξέρουν καλά τα παιδιά αν οι γονείς είναι ευτυχισμένοι ή όχι στον γάμο τους, χωρίς κανένας να τους το πει. Η στάση των γονιών είναι καθοριστική για το πώς θα το βιώσουν.
Έτσι, αν εκείνοι βιώνουν ανεξέλεγκτη θλίψη ή άγχος, ή μεγάλη ανασφάλεια και αγωνία για το μέλλον, τότε αυτό θα περάσει αναπόφευκτα και στα παιδιά. Χρειάζεται ψυχραιμία και αυτοσυγκράτηση από τους γονείς.
Πολλές φορές, όμως, το διαζύγιο είναι μία λύση ανακουφιστική για τα παιδιά. Όσο δυσάρεστο κι αν είναι το γεγονός, αν η καθημερινότητα έχει γίνει δύσκολη για την οικογένεια, το διαζύγιο μπορεί να είναι επιθυμία τελικά όλων.
Το διαζύγιο λοιπόν όταν είναι αναπόφευκτο, καλό είναι να γίνει με τον λιγότερο επώδυνο τρόπο.
Αυτός ο τρόπος έχει ορισμένα χαρακτηριστικά:
- δεν ενδιαφέρεται ο ένας σύζυγος, να βλάψει τον άλλον. Ιδανικά θα ήταν να θέλει ο καθένας το καλό όλων, όπως και του εαυτού του.
- δεν κατηγορεί ο ένας τον άλλον. Δεν υπάρχει καμία σχέση στην οποία να φταίει μόνο ο ένας. Οι σχέσεις φτιάχνουν και χαλούν μαζί με τον άλλον.
- συμφωνούν και οι δύο, ότι το καλό των παιδιών πρέπει να είναι προτεραιότητα.
- δεν βάζουν τα παιδιά ανάμεσα στην όποια διαμάχη-διαφωνία τους. Δεν είναι κατάλληλοι σύμμαχοι τα παιδιά, ας βρουν συμμάχους στους φίλους τους οι γονείς, αν χρειάζονται.
- το καλύτερο είναι να ανακοινώσουν από κοινού στο παιδί τους την απόφαση για διαζύγιο και να το διαβεβαιώσουν ότι η αγάπη τους προς το παιδί δεν κινδυνεύει κι ούτε θα κινδυνέψει ποτέ στο μέλλον.
- να αντιληφθούν ότι ο χωρισμός δεν αφορά την σχέση του καθένα με το παιδί, αλλά την μεταξύ τους σχέση ως ανδρόγυνο.
- να απαλλάξουν τα παιδιά τους από την ευθύνη για το διαζύγιο τους. Δεν φταίνε τα παιδιά που οι γονείς χωρίζουν. Καλό είναι επίσης να μην ζητούν συμβουλές από το παιδί τους για το θέμα του διαζυγίου.
- να καταλάβουν επίσης ότι τα παιδιά χρειάζονται την επαφή με την ευρύτερη οικογένεια. Δεν είναι δυνατό να χάσουν τους παππούδες ή τους θείους και τα ξαδέρφια τους επειδή χώρισαν οι γονείς.
- το πέρασμα από την αγάπη στο μίσος ή ο εγκλωβισμός στον θυμό δεν βοηθούν στην απελευθέρωση από την σχέση, αντίθετα εμπλέκουν τους πρώην συζύγους συναισθηματικά.
- να αποφευχθούν παιχνίδια δύναμης και εξουσίας, δεν βοηθούν σε τίποτα, αντίθετα!
- η πίστη στον εαυτό για ένα καλό μέλλον. Η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση είναι σημαντικά στοιχεία της προσωπικότητας που βοηθούν προς μία τέτοια κατεύθυνση.
Συχνά το τέλος ενός γάμου βιώνεται ως μία αποτυχία. Ωστόσο, αυτό που συμβαίνει συνήθως είναι ότι η σχέση του ζευγαριού ή έχει τελειώσει ως πηγή τροφοδότησης, τρυφερότητας, συντροφικότητας, ερωτισμού, αλληλοστήριξης, αλλά και προσωπικής εξέλιξης ή υπάρχει σοβαρή ασυμβατότητα μεταξύ τους. Ακόμη κι αν πούμε ότι απέτυχε ο γάμος, μπορεί το ζευγάρι να φροντίσει ώστε να πετύχει το διαζύγιο.
Όπως και να ‘χει, ο κάθε γονιός είναι υπεύθυνος για την σχέση που θα οικοδομήσει με το παιδί μετά το διαζύγιο. Αν κατηγορεί στα παιδιά του, τον άλλον γονιό τους, τους δημιουργεί μεγάλη ένταση και ακόμη κι αν καταφέρει να τα έχει συμμάχους του για κάποιον καιρό, αυτό θα αντιστραφεί όταν τα παιδιά περάσουν στην ωριμότητα. Αυτοί οι γονείς τότε θα έρθουν αντιμέτωποι με το μένος των παιδιών τους επειδή αδιαφόρησαν για τα συναισθήματά τους.
Μετά το διαζύγιο, θα ήταν καλύτερο για το παιδί να μένει σπίτι του (αν αυτό γίνεται), ή στην ίδια γειτονιά ώστε να μην υπάρχει ρήξη με τους κοινωνικούς δεσμούς που έχει στο σχολείο και με τους γείτονες-φίλους του. Ιδανικά θα ήταν να έμεναν και οι δύο γονείς σχετικά κοντά ώστε να διευκολύνεται η επικοινωνία τους, αλλά και να συνεργάζονται για ασχολίες του παιδιού, όπως είναι οι εξωσχολικές δραστηριότητες του.
Κοντά αλλά με διακριτικότητα, αφού πλέον τα σπίτια είναι δύο. Χρήσιμο είναι να υπάρχει ένα πρόγραμμα στην επικοινωνία ώστε να μπορεί να δομεί το παιδί τις δραστηριότητες του, να έχει απερίσπαστο χρόνο μελέτης και να έχει μία ρουτίνα μέσα στην καθημερινότητά του που θα του ξαναδώσει αίσθημα ασφάλειας.
Μερικές φορές οι σχέσεις μεταξύ γονιού και παιδιού μπορεί να βελτιωθούν μετά το διαζύγιο, αφού αφενός υπάρχει μεγαλύτερη ηρεμία στην ζωή των γονιών και αφετέρου, ο χρόνος που περνά το παιδί με τον γονιό που δεν ζει μαζί συνέχεια γίνεται περισσότερο ουσιαστικός και πιο συνειδητός και από τους δύο (γονιό-παιδί). Τα τηλεφωνήματα ή οι επαφές με άλλα μέσα είναι σημαντικό να υπάρχουν.
Παρόλα αυτά, ας μην γελιόμαστε! Δεν υπάρχει ευτυχές διαζύγιο. Είναι σχεδόν πάντα θλιβερή η υπογραφή του διαζυγίου. Ωστόσο, αν ο γάμος απαιτεί εκκλησία ή δημαρχείο, το διαζύγιο απαιτεί επίσκεψη σε δικηγόρο ή σε δικαστήριο. Ένα καλό διαζύγιο μπορεί να δώσει πολλά δώρα σε όλους τους εμπλεκόμενους. Ο πόνος δίνει συχνά την ευκαιρία ψυχικής ανάπτυξης. Αν υπάρχουν παιδιά, τότε ένα καλό διαζύγιο είναι μάλλον πιο σημαντικό από ό,τι ένας καλός γάμος. Ευτυχισμένοι γονείς κάνουν ευτυχισμένα παιδιά και είναι σημαντικό να διεκδικεί κανείς την ευτυχία του αν δεν την έχει.
